Slim toezicht bij garagebedrijven

Efficiënter controleren met het ROK

Toezichthouden daar waar het nodig is: dat is het uitgangspunt van het Regionaal Operationeel Kader (ROK) Milieutoezicht. Hoe werkt dat in de praktijk? Senior toezichthouder/handhaver Paul Werner vertelt hoe hij en zijn collega’s met een digitale vragenlijst voor autoherstelbedrijven een voorselectie maken. Zo kunnen ze hun tijd en aandacht besteden aan die bedrijven waar de meeste milieurisico’s lijken te zijn.

Gevaarlijk afval, zoals oude accu’s die een erkend bedrijf moet ophalen. Het lozen van bedrijfsafvalwater. De uitstoot van uitlaatgassen op de werkplaats. Bodembescherming: heeft het bedrijf een vloeistofdichte vloer? En dat vaatje met oude olie hoort ín de lekbak te staan, niet ernaast. Om dit soort zaken draaien de milieucontroles bij garagebedrijven, vertelt Paul Werner. “Voorheen gingen we bij alle bedrijven langs om hen te wijzen op de wet- en regelgeving. Er zijn misschien 6 of 7 belangrijke aandachtspunten. Meestal heb ik in korte tijd al 80% tot 90% gezien en weet ik of het bedrijf extra aandacht nodig heeft.” Milieutoezicht op garagebedrijven lijkt dus prima uitvoerbaar. Maar: Zuidoost-Brabant telt er zo’n 400, dus efficiency is geboden. “Daarom gaan we nu gerichter controleren. We halen daarvoor samen met de garagehouders de informatie op”, legt Paul uit.

Niet onnodig lastigvallen

Het idee achter het ROK-milieutoezicht is dat de ODZOB relatief eenvoudig een heel grote groep garagebedrijven kan controleren, door hen eerst een vragenlijst te laten invullen. “Op die manier hoeven we de garagehouders die hun zaken op orde lijken te hebben niet onnodig lastig te vallen”, vertelt Paul Werner. De ODZOB liet zich met de nieuwe werkwijze deels inspireren door de milieutoezichthouders van de Omgevingsdienst Achterhoek. Paul: “Beter goed gejat dan slecht bedacht.” 

Online vragenlijst

De ODZOB betrekt 240 garagebedrijven bij deze proef: “We hebben hun eerst een e-mail gestuurd om het project aan te kondigen – daarmee controleerden we meteen of onze contactgegevens up-to-date waren. Bij deze aankondigingsmail hebben we een informatieblad (infographic) meegestuurd met de belangrijkste milieu-aandachtspunten voor garagebedrijven. Daarna stuurden we in vier badges een tweede mail met een uitnodiging om de online vragenlijst in te vullen en de link naar de vragen.” Paul en collega’s kregen het type reacties dat ze verwachtten: “Enkele garagehouders gaven aan geen zin te hebben in zo’n vragenlijst, die wilden een fysieke controle. Andere vroegen om uitstel.” De link stond twee weken open. Uiteindelijk vulde ongeveer de helft van de aangeschreven bedrijven de vragenlijst in.

Leermomentje

Zo vergaarde de ODZOB dus ongeveer 120 reacties. Waren die allemaal even bruikbaar? Dat niet. “De meeste garagehouders die reageerden, beantwoordden netjes (bijna) alle vragen. Een klein percentage opende de vragenlijst wel, maar stopte al snel met invullen. Dat was een leermomentje. Voor ons als toezichthouders is dit dagelijkse kost, dus we dachten dat de bedrijven hun antwoorden eenvoudig konden invullen. Maar we ontdekten dat we sommige vragen beter moesten uitleggen.”

Alsnog controlebezoek

Wat gebeurt er nu met de 240 garagebedrijven uit de ROK-proef? De garagehouders die niet reageerden of nauwelijks vragen beantwoordden, krijgen alsnog bezoek van de milieutoezichthouders. En bedrijven die wel de vragenlijst invulden? “Waarschijnlijk gaan we die groep in het tweede kwartaal van 2023 steekproefsgewijs controleren, op basis van de informatie die ze ons zelf gegeven hebben. De precieze selectiecriteria moeten we nog vaststellen.”

Conclusies

Tegen die tijd is er ook meer zicht op het succes van het ROK-toezicht op de garagebedrijven. Dan kan de ODZOB voorzichtig wat conclusies trekken en verbeterpunten benoemen. Denk aan de manier waarop de vragen geformuleerd zijn, of aan de wijze van benadering – de Achterhoekse omgevingsdienst stuurde eerst een brief aan de garagehouders en kreeg een hogere respons.

Andersoortige bedrijven

En wat gebeurt er daarna? “Als deze methodiek werkt, dan kunnen we er ook bij andere sectoren mee gaan werken”, verwacht Paul Werner. “Neem de controle van bovengrondse propaantanks, die je hier veel in het buitengebied ziet. Of de horeca: een grote groep bedrijven die te maken heeft met relatief eenvoudige wet- en regelgeving. Die sector is misschien ook wel geschikt voor deze manier van toezichthouden.”