This is main content

Terugblik On tour: erfgoed

13 oktober 2022

Veldhovenaren blij met behoud kerktoren

Bij de Omgevingsdienst Zuidoost-Brabant (ODZOB) denk je al gauw aan lucht, geluid, bodem en water – en waarschijnlijk niet als eerste aan cultureel erfgoed en monumentenzorg. Toch hebben 18 van de 21 gemeenten in Zuidoost-Brabant monumentenzorg ondergebracht bij de ODZOB. Veldhoven heeft er goede ervaringen mee, zo bleek tijdens OD on Tour.

Monumentenzorg is geen vrijblijvende activiteit. Nú niet, en als de Omgevingswet eenmaal van kracht is al helemaal. Gemeenten dienen in het kader daarvan te zorgen voor een aantrekkelijke leefomgeving en herkenbare woonwijken. Maar hoe ga je om met cultureel erfgoed? Behoud je uitsluitend wat ‘mooi’ is, en hanteer je voor het overige de sloopkogel? Nee, aldus cultureel planoloog Wouter Kreike, die samen met negen collega’s het team Omgevingskwaliteit en Erfgoed van de ODZOB vormt. Als voorbeeld neemt hij de kerktoren aan de Burgemeester van Hoofflaan in de Veldhovense wijk d’Ekker. Kreike: ‘De kerk en de toren zijn gebouwd in 1962 en vormen het hart van d’Ekker, de eerste woonwijk van Veldhoven die is gebouwd volgens een stedenbouwkundig plan. Daarvoor werd er vooral langs bestaande wegen gebouwd via het principe zwaan-kleef-aan.’

Dreigende sloop

De kerk is al een aantal jaren niet meer (als kerk) in gebruik. De losstaande kerktoren bleek te zijn aangetast door betonrot. Dat zorgde voor een onveilige situatie; daarom werden er hekken omheen gezet. Mirjam Scharenborg (beleidsmedewerkers monumentenzorg gemeente Veldhoven): ‘De kerktoren is eigendom van de parochie. De renovatiekosten werden begroot op € 180.000. Dat zag het parochiebestuur niet zitten. Omdat de toren destijds geen monumentenstatus had, had het parochiebestuur een sloopvergunning kunnen aanvragen. Als dat was gebeurd, hadden we als gemeente die vergunning moeten afgeven.’

Gaaf voorbeeld

Als het gaat om behouden of slopen doet esthetiek niet echt ter zake, vindt Kreike. ‘De toren is een gaaf voorbeeld van een bouwstijl en staat symbool voor een bepaalde stedenbouwkundige ontwikkeling in Veldhoven. De hele wijk d’Ekker is namelijk zo ontworpen dat de zichtlijnen naar de kerktoren leiden; die vormt het hart van de wijk. Het is voor veel Veldhovenaren een vertrouwd punt, een landmark dat behouden moet blijven.’

Toen de bevolking dan ook vernam dat de kerktoren niet monumentaal beschermd was en gesloopt zou worden als het parochiebestuur daartoe een verzoek zou indienen, wendden omwonenden zich tot de politiek. Scharenborg: ‘Uiteindelijk heeft de politiek een potje met geld gevonden. Daaruit werd ongeveer de helft van de renovatiekosten betaald. De rest werd opgebracht door de parochie.’

Beschermd

Scharenborg is blij met het werk van het team Omgevingskwaliteit en Erfgoed. ‘Een gemeente als Veldhoven is te klein voor een compleet team op het gebied van cultureel erfgoed. Het team van Wouter bestaat onder meer uit stedenbouwkundigen, architecten, specialisten erfgoed en een archeoloog. Daarom hebben we monumentenzorg belegd bij de ODZOB. Zij hebben de renovatie van de kerktoren minutieus en deskundig begeleid.’ Net als veel andere gemeenten is Veldhoven op zoek naar plekken voor woningbouw. ‘Rond de kerk is ruimte, maar we willen het zorgvuldig doen, met respect voor de uitgangspunten die aan de wijk ten grondslag liggen.’ Wat er ook gebeurt: de kerktoren van d’Ekker blijft behouden, zegt ze. ‘De toren staat nu – vooralsnog als enige object in de gemeente Veldhoven – op onze gemeentelijke monumentenlijst en is dus goed beschermd.’

Portretfoto Wouter Kreike

Cookie control

Cookie opties

  • Functionele cookies

    Deze website plaatst functionele cookies om de website goed te laten functioneren.

  • Analytische cookies

    Deze website plaatst analytische cookies van om de website te verbeteren en het gebruik te meten. De gegevens die verzameld worden zijn niet te herleiden naar een persoon.

  • Ik accepteer social media cookies

    Ik ga akkoord met het plaatsen van cookies zodat ik social media content kan zien. Deze social media netwerken kunnen mijn gegevens verzamelen voor eigen gebruik.

  • Ik accepteer overige cookies van derde partijen (bijv. YouTube)

    Ik ga akkoord met het plaatsen van cookies waarmee ik organisaties in staat stel om mijn internetgedrag ook bij bezoek aan andere websites te volgen.