Hoe kun je illegaliteit in de asbestketen herkennen en voorkomen? De handvatten daarvoor worden aangereikt in het recent ontwikkelde barrièremodel Asbestsaneringsketen. Het model brengt in kaart welke stappen een beunhaas of illegale asbestverwijderaar (crimineel) moet zetten om een delict te kunnen plegen, en hoe het komt dat de gelegenheid daartoe bestaat. Het model reikt handvatten aan om het werk van de crimineel te dwarsbomen (de barrière opwerpen).
We willen minder toezicht houden op sloopmeldingen en meer risicogericht aan de slag. “Het barrièremodel stelt ons beter in staat risico-gestuurd toezicht te regisseren”, stelt Robert Hoogveld van de Omgevingsdienst Midden- en West-Brabant (OMWB). “Tijdens de ontwikkeling van het model hoorden we dat ook enkele collega-diensten hiermee aan de slag wilden en hebben we er een gezamenlijk project van gemaakt.” Dit barrièremodel is het resultaat van de inspanningen van de OMWB, Omgevingsdienst Brabant Noord (ODBN), Omgevingsdienst Rivierenland (ODR), Omgevingsdienst regio Arnhem (ODRA), de inspectie SZW en Omgevingsdienst NL. Het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid heeft het na een toets op vorm en logica beschikbaar gesteld via de website barrieremodellen.nl.
De ODZOB maakt gebruik van de expertise die is ontwikkeld door de genoemde collega-diensten.
Een criminele gedachte
Zo werd het model het eindresultaat van het verzamelen van kennis die in hoofden van tal van verschillende collega’s zit. Van toezichthouders, repressieve handhavers, beleidsmedewerkers, data-analisten, klachtenmedewerkers en inspecteurs. Iedereen heeft vanuit zijn professie en evaring wel zicht op of informatie over een deel van de keten. En over misbruik. Alle betrokkenen zijn vervolgens gaan redeneren vanuit de gedachte ‘als ik crimineel was en veel geld wilde verdienen, wat zou ik dan doen?’. Zo legden zij de hiaten en zwakke plekken bloot. Daarbij is ook dankbaar gebruikgemaakt van brongegevens van de Landelijk Meldpunt Afvalstoffen. Bedrijven moeten verplicht afvoer van asbest melden.
Eye-openers
Het model omvat acht stappen in de keten, waarbij telkens is aangegeven welke gelegenheden er zijn tot overtredingen, welke indicatoren er voor die overtredingen zijn, wie in die fase de betrokken (toezichthoudende) instanties zijn en welk barrièremogelijkheden er zijn. Daarmee bestrijkt het barrièremodel echt de hele keten. Door samen te werken stuitte de werkgroep ook op zaken die achteraf misschien voor de hand liggen, maar waar nooit – of niet structureel – aandacht aan is geschonken. Dat leverde zelfs voor vakcollega’s nog eye-openers op. Bijvoorbeeld het afleveren van asbest afkomstig van saneringen die niet gemeld zijn. Vergelijk je hele administratie van het asbest ontvangende bedrijf met die van het meldingenbestand van asbestverwijderaars, dan zie je onherroepelijk verschillen. Dat is even een klus, maar het geeft goed zicht op de betrouwbaarheid van bedrijven. Indicatoren? Een busje bij een saneringsklus zonder bedrijfsnaam erop. Als je illegaal wilt handelen, ga je natuurlijk niet met je naam te koop lopen.
Een model in ontwikkeling
Het barrièremodel geeft in alle fasen van de keten een gedetailleerd inzicht. Toch blijft het een model in ontwikkeling. Want met asbest valt veel te verdienen, en dat stimuleert ‘creativiteit’. Nieuwe fenomenen die gesignaleerd en gemeld worden, kunnen aanleiding zijn het model verder te ontwikkelen.
Meer informatie
Je vindt het barrièremodel op https://www.barrieremodellen.nl/model/asbestsaneringsketen.
Suggesties voor aanvulling kun je mailen naar:
- Robert Hoogveld, projectmanager bij Omgevingsdienst Midden- en West-Brabant
- r.hoogveld@omwb.nl