This is main content

Grondwater

Het is niet zichtbaar, maar overal aanwezig én van levensbelang: grondwater. Het wordt gebruikt voor industriële processen, zoals koeling of reiniging. En om bijvoorbeeld gebouwen op temperatuur te houden en drinkwater, frisdrank en bier te maken. Het is dus belangrijk dat er genoeg grondwater is van goede kwaliteit. De provincie Noord-Brabant is hier verantwoordelijk voor. De Omgevingsdienst Zuidoost-Brabant (ODZOB) regelt de vergunningen voor grondwateronttrekkingen en bodemenergiesystemen. We verwerken meldingen, geven advies en houden toezicht in alle Brabantse gemeenten. Alles om het grondwater, en daarmee ons drinkwater, te beschermen.

Grondwateronttrekking

Grondwateronttrekking betekent het oppompen van grondwater uit de bodem. De ODZOB regelt de benodigde vergunningen voor onttrekkingen van meer dan 150.000 kuub per jaar. Ook geven we hierover (beperkt) advies. Voor kleinere hoeveelheden is het waterschap het loket voor vergunningen.

Vergunningenstop

Zeker nu het grondwaterpeil door ons gebruik en de klimaatverandering onder druk staat, gaan we zuinig om met ons grondwater. Te veel oppompen kan de grondwaterstand verlagen, waardoor de bodem verzilt of verdroogt. Dat laatste is actueel. Daarom verlenen we in Brabant voorlopig geen nieuwe vergunningen voor grondwateronttrekking – ook omdat de nationale drinkwatervoorraad onder ónze voeten ligt. Voor drinkwaterbedrijven geldt een uitzondering, omdat zij zorgen voor onze drinkwatervoorziening.

Bodemenergiesystemen

Steeds meer gebouwen en woonwijken zijn aangesloten op duurzame bodemenergiesystemen. Zo’n systeem slaat warmte en kou in de bodem op voor het verwarmen of koelen van gebouwen. De ODZOB leidt de aanleg van deze systemen in goede banen door te reguleren en te controleren. Hierbij maken we onderscheid tussen open en gesloten bodemsystemen.

Open bodemenergiesysteem

Een open bodemenergiesysteem gebruikt grondwater om warmte en kou uit de bodem op te slaan en opnieuw te gebruiken. Het systeem (voor bijvoorbeeld woonwijken, ziekenhuizen en bedrijfspanden) pompt grondwater op en brengt het weer terug in de bodem. Door verandering van de grondwaterstand of tussenkomst van andere systemen heeft dit impact op het milieu. Daarom is een vergunning nodig. De ODZOB beoordeelt de aanvragen en verleent de vergunning namens de provincie Noord-Brabant.

Gesloten bodemenergiesysteem

Een gesloten bodemenergiesysteem (voor een woning bijvoorbeeld) gebruikt warmte en kou uit de bodem zonder grondwater op te pompen. In de bodem liggen buizen met koelvloeistof die circuleert. Hoewel dit ook belastend is voor het milieu, geldt hiervoor in de regel een meldingsplicht. De ODZOB beoordeelt deze meldingen. Let op: de toegestane boordiepte verschilt per gebied, waardoor een gesloten bodemenergiesysteem niet overal rendabel is. De maximale boordieptes staan in het online Warmtebronnenregister Noord-Brabant.

Grondwaterbescherming

Ter bescherming van het grondwater heeft de provincie voor de winning ervan 3 zones aangewezen: 
•    Het waterwingebied. Dit is de directe zone rondom een waterpompstation. Brabant telt 40 van dit soort gebieden, waar alleen natuur en recreatie (in beperkte mate) zijn toegestaan. In uitzonderlijke gevallen mogen er leidingen worden gelegd. Hiervoor geldt een meldingsplicht bij de gemeente én bij de provincie.
•    De boringsvrije zone. Dit is de zone rondom een waterwingebied, waar goed scheidende kleilagen het drinkwater beschermen tegen vervuiling. Boren mag hier tot 10 meter. Voor diepere boringen of het aanleggen van een bodemenergiesysteem gelden specifieke regels en een meldingsplicht bij zowel de provincie als de gemeente.
•    Het grondwaterbeschermingsgebied. Dit is de zone tussen het waterwingebied en de boringsvrije zone. De kleilagen zijn hier soms dunner of ontbreken. Daarom gelden er strengere regels. Zo is de aanleg van bodemenergiesystemen hier niet toegestaan. Bescherming van ons drinkwater gaat hier dus vóór gebruik van bodemenergie voor de energietransitie. Bekijk hier de kaart Waterwinning voor menselijke consumptie met alle grondwaterbeschermingszones in Brabant.

Toezicht

De provincie stelt het beleid op en beoordeelt vergunningaanvragen en meldingen. De ODZOB controleert of de aanvrager de verleende vergunning naleeft. Gaat het om een melding, dan checken we of de werkzaamheden volgens de regels gebeuren. Bij overtredingen proberen we in overleg tot een oplossing te komen. Lukt dit niet, dan nemen we maatregelen. Zoals het opleggen van een boete (dwangsom) of zelfs het stilleggen van de werkzaamheden.

Daarnaast houden we toezicht op de regels uit de Omgevingsverordening (OV), die het grondwater moeten beschermen. Deze regels staan in bestemmingsplannen en vaak ook in koopcontracten van bedrijfspanden en woningen. In heel Brabant controleren we of gemeenten, bedrijven en inwoners zich hieraan houden. Om misverstanden te voorkomen, is het slim om de ODZOB om advies te vragen.
 

Twee toezichthouders grondwater aan het werk

Toezicht op de aanleg van een gesloten bodemenergiesysteem

Cookie control

Cookie opties

  • Functionele cookies

    Deze website plaatst functionele cookies om de website goed te laten functioneren.

  • Analytische cookies

    Deze website plaatst analytische cookies van om de website te verbeteren en het gebruik te meten. De gegevens die verzameld worden zijn niet te herleiden naar een persoon.

  • Ik accepteer social media cookies

    Ik ga akkoord met het plaatsen van cookies zodat ik social media content kan zien. Deze social media netwerken kunnen mijn gegevens verzamelen voor eigen gebruik.

  • Ik accepteer overige cookies van derde partijen (bijv. YouTube)

    Ik ga akkoord met het plaatsen van cookies waarmee ik organisaties in staat stel om mijn internetgedrag ook bij bezoek aan andere websites te volgen.