In 10 jaar kan er veel veranderen, ook in het werk van de ODZOB. Dat gaat niet alleen over de op dat moment actuele thema’s, maar ook over hoe het werk wordt aangepakt of ingericht. Van gebiedsgerichte controle naar risicogericht werken, en van digitale checklisten naar volledig datagestuurd. Enkele voorbeelden uit 10 jaar ODZOB-praktijk.
ODZOB werkt aan gebiedsgerichte handhaving (2014)
Integrale gebiedsgerichte handhaving houdt in dat gecontroleerd wordt op de naleving van vergunningen en regelingen, vooral op het gebied van milieu, bouwen en ruimtelijke ordening. Gemeente Someren en provincie Noord-Brabant hebben besloten om samen deze handhavingstaken uit te voeren in buitengebied Someren-Heide. De resultaten dienen als input voor het nieuwe bestemmingsplan buitengebied van 2016. Agrarische bedrijven zullen tegelijk namens beide bevoegde gezagen bezocht worden. De onderdelen Natuurbeschermingswet en Verordening Stikstof zijn voor de provincie; alle overige onderdelen zijn voor de gemeente. De ODZOB verzorgt de coördinatie tussen gemeente en provincie, tussen gemeente en omgevingsdienst en staat aan de lat voor de uitvoering van de integrale controles.
Branchegericht toezicht tankstations in Zuidoost-Brabant krijgt vervolg (2015)
In september 2014 startte de ODZOB in de regio Zuidoost-Brabant een pilot ‘branchegericht toezicht’ bij tankstations. Op uniforme wijze is toegezien of tankstations conform de geldende wet- en regelgeving werken. Goede naleving is namelijk van cruciaal belang voor een milieuverantwoorde en veilige fysieke leefomgeving. Aan de hand van de resultaten die uit deze pilot naar voren zijn gekomen, kunnen we vanaf 2016 tankstations gericht gaan bezoeken. Tot medio 2014 was het toezicht bij tankstations in de regio Zuidoost-Brabant nog vrij traditioneel gericht. Met de aansluiting bij een landelijke pilot worden vernieuwende toezichtsvormen en –instrumenten in de praktijk gebracht.
Urgentieteam deelt ervaringen knelpunten veehouderij (2016)
Urgentieteam veehouderij heeft de afgelopen jaren veel ervaring opgedaan met de aanpak van overbelaste situaties en knelpunten rond veehouderij. Deze ervaringen leren dat het bij knelpunten rondom veehouderij bijna altijd gaat om vergunde, legale situaties, waarbij toch overlast door omwonenden wordt ervaren. Bij het oplossen van deze knelpunten roept dit veel vragen op over het voorkómen van mogelijk nieuwe knelpunten. Naast sturing door middel van beleidsinstrumenten – op lokaal niveau o.a. het bestemmingsplan en de geurverordening – is het ook belangrijk dat bij de uitvoering van taken op het gebied van vergunningverlening, toezicht en handhaving omgevingsbewust wordt gehandeld. Bij dit laatste wordt breder gekeken dan alleen de juridische vergunbaarheid van een vergunningsaanvraag.
Werken volgens het Regionaal Operationeel kader (2021)
Sinds 2020 werkt de ODZOB volgens het Regionaal Operationeel Kader Milieutoezicht en handhaving (ROK TH). Toezicht houden daar waar het nodig is. Deze andere manier van werken brengt met zich mee dat we, meer dan voorheen, tijd steken in de voorbereiding en analyse vooraf. Het project Inzicht in industrieterreinen is daar een voorbeeld van. Projectleider Patrick Maas: “Toezicht en handhaving op milieuwetgeving richt zich meestal op inrichtingen en activiteiten die gekoppeld zijn aan een vergunning of melding. Maar er kunnen natuurlijk ook illegale of onbekende activiteiten zonder vergunning of melding plaatsvinden. Dit kan leiden tot risico’s voor de leefomgeving en tot klachten. Binnen het ROK TH proberen we steeds meer grip te krijgen op dit soort vaak onbekende situaties en daar een slimme aanpak voor te ontwikkelen.”
Met het project ‘Inzicht in industrieterreinen’ is een gebiedsgerichte aanpak toegepast. In een relatief korte tijd heeft de ODZOB een volledig industrieterrein intensief gescreend op een aantal relevante milieu- en omgevingsaspecten.
Risicogerichter toezicht door project Intensivering Toezicht veehouderijen (2021)
Als onderdeel van het project ‘Intensivering Toezicht veehouderijen’ zijn in drie jaar tijd alle veehouderijen in 43 Brabantse gemeenten getoetst aan alle relevante milieu- en natuurwetten. Het resultaat van een samenwerking tussen de Provincie, de drie Brabantse omgevingsdiensten en gemeenten. Met het intensieve toezicht wilden provincie en gemeenten inzicht krijgen in de sector in transitie.
Het ITv project heeft bruikbare digitale instrumenten opgeleverd die meer gerichte mogelijkheden bieden voor toezicht en handhaving. Door het Brabants Omgevingsdatalab (BOD) zijn de door ITv verzamelde gegevens ontsloten met de veehouderij keuzetool (VKT). Deze tool geeft op een snelle en eenvoudige manier toegang tot alle relevante informatie over veehouderijen en ondersteunt bij het opzetten en uitvoeren van risicogericht toezicht.
Geurbelevingsonderzoek biedt gemeenten een serieus meetalternatief (2022)
Niets zo subjectief als geur. De ODZOB heeft onderzoek ontwikkeld om de beleving van geur te objectiveren. Er zijn meerdere methodieken om geur inzichtelijk te krijgen, maar die zeggen niet zo veel over de beleving bij de woningen. Ooit werd de e-nose geïntroduceerd als een wondermiddel om geurproblemen op te lossen. Maar die belofte is beperkt waargemaakt.
Snuffelmetingen kunnen een andere goede methode zijn om geur te objectiveren als standaardmetingen niet voldoende zijn. Collega’s met “gecertificeerde” neuzen gaan op systematische wijze in de buurt ruiken waar geuroverlast is gemeld. Bij snuffelmetingen wordt geur geobjectiveerd door op een punt iedere 10 seconden te noteren of geur wel of niet is waargenomen. Door dat op een slimme manier te doen, kunnen er getallen aan worden gekoppeld en conclusies aan worden verbonden. Wanneer bijvoorbeeld gelijktijdig buurtbewoners wordt gevraagd naar hun hinderbeleving, is het mogelijk die geurhinderbeleving te koppelen aan de resultaten van de snuffelmetingen.
Inventarisatie ZZS in Zuidoost-Brabant (2022)
Zeer Zorgwekkende Stoffen (ZZS) zijn de laatste jaren steeds meer in de belangstelling komen staan door een aantal ingrijpende voorvallen. Denk aan GenX in Dordrecht en in Helmond (PFAS in de bodem). Het beleid ten aanzien van deze stoffen is erop gericht het gebruik van deze stoffen zoveel mogelijk te beperken, ze kunnen immers veel impact op de leefomgeving hebben. Echter, de regelgeving rondom deze stoffen is complex. De ODZOB heeft ZZS jaren geleden als thema geprioriteerd. Zowel in het concernplan als in het Regionaal Operationeel Kader Milieutoezicht en handhaving (ROK TH) is ZZS een belangrijk thema. We willen inzichtelijk krijgen waar en hoe er in Zuidoost-Brabant met ZZS wordt gewerkt. Projectleider Ruud van Beekveld: “In het begin was er nog vrij veel onduidelijk over deze stoffen en hoe we deze stoffen op een juiste manier konden aanpakken. Samen met mijn collega’s werken we aan kennisopbouw en -uitwisseling. Daarnaast vindt regelmatig uitwisseling plaats met de andere Brabantse Omgevingsdiensten en ook landelijk zoeken betrokkenen elkaar op.”
ODZOB gebruikt Energie Dashboard van Brabantse Omgevingsdiensten Datalab (2022)
Het afgelopen jaar heeft de ODZOB in samenwerking met de andere Brabantse Omgevingsdiensten en het BOD gewerkt aan een Energie Dashboard Brabant. In dit dashboard komen veel data samen vanuit o.a. digitale checklists en informatie m.b.t. de informatieplicht energie. Met het dashboard kan snel en overzichtelijk informatie worden verschaft over de voortgang en effecten van de informatieplicht. De monitor zal gebruikt worden om actief bepaalde branches en achtergebleven maatregelen te kunnen achterhalen zodat verdergaand gericht toezicht op energie mogelijk is. Naast deze informatie wordt er ook inzicht gegeven in de mogelijke CO2 besparing per branche. Tevens geeft het enigszins inzicht in het effect van gericht toezicht op energie en hoe dit zich verhoudt met de besparing op CO2.