Bedrijven werken soms met Zeer Zorgwekkende Stoffen (ZZS), maar zijn zich niet altijd bewust van het gebruik en de emissies van deze stoffen. Als overheid willen we zoveel mogelijk voorkomen dat deze stoffen in het milieu terecht komen. Omdat we weinig inzicht hadden in waar in onze regio met ZZS gewerkt wordt, zijn we in 2022 gestart met een eerste inventarisatie.
Deze inventarisatie is in 2022 gestart bij zo’n 100 geselecteerde bedrijven, waarvan we verwachtten dat de kans groot was dat zij ZZS gebruiken, omdat zij oppervlakte van metalen behandelen, textiel behandelen of plastic verwerken. Deze bedrijven hebben vragen beantwoord over het gebruik van ZZS en veiligheidsinformatiebladen en stoffenlijsten zijn geanalyseerd.
Resultaten inventarisatie en vervolg
De resultaten van deze inventarisatie tonen aan dat de meeste onderzochte bedrijven ZZS toepassen. Een deel van deze bedrijven weet niet dat ze ZZS toepassen, weet niet of het in het hun afval zit en welke wettelijke verplichtingen er gelden. De gegevens die we tot nu toe hebben verzameld zijn voornamelijk kwalitatief van aard. Dat betekent dat ze ons vooral inzicht geven in waar ZZS worden toegepast en welke ZZS dit zijn. De resultaten zeggen nog weinig over de hoeveelheid toegepaste ZZS of over of er emissies plaatsvinden. Om daar inzicht in te krijgen is dit jaar een ander project gestart: Pilot toezicht ZZS. Ook is een tweede inventarisatie gestart: inventarisatie industrieterreinen.
Pilot toezicht ZZS
Toezichthouders van de ODZOB hebben 30 bedrijven bezocht, deze controle richtte zich specifiek op ZZS. Deze pilot toonde aan dat in de meeste gevallen minder ZZS aanwezig waren dan dat uit de inventarisatie naar voren was gekomen. De oorzaak hiervan was dat de software die de veiligheidsbladen analyseerde soms onterecht ZZS signaleerde. De software is inmiddels verbeterd. Daarnaast zijn er bedrijven die het gebruik van ZZS op eigen initiatief hebben afgebouwd.
Een van de toezichthouders vertelt: “We vragen bedrijven om de mogelijkheden te bekijken om zoveel mogelijk ZZS te vermijden. Als dat niet kan, dan vragen we om het zoveel mogelijk te reduceren. Veel bedrijven zijn al bezig met het vermijden van deze stoffen, maar dat richt zich vooral op de CMR-stoffen. Dat zijn de kankerverwekkende, mutagene en reprotoxische stoffen. Ons doel is dat ze zich bewust zijn van het gebruik en de nadelen van de ZZS en dat ze breder kijken.”
Als een bedrijf aangeeft dat ze het gebruik van bepaalde stoffen niet kan vermijden, bijvoorbeeld omdat het essentieel is voor het productieproces, onderzoeken we in een vervolgfase of het bedrijf aan de emissie-eisen voldoet voor lucht, water, bodem en afval. Vergunningsplichtige bedrijven zijn verplicht om vermijdings- en reductieprogramma’s op te stellen en deze moeten ze ter beoordeling voorleggen aan het bevoegd gezag.
Inventarisatie bedrijventerreinen
Als vervolg op de eerste inventarisatie heeft de ODZOB ook een inventarisatie uitgevoerd op industrieterreinen in alle gemeenten. Met als doel: het gebruik van ZZS op regionaal niveau in kaart brengen in plaats van binnen één specifieke branche. Uit de eerste resultaten volgt dat veel van deze bedrijven ZZS toepassen, tegelijkertijd lijkt de bewustwording rondom ZZS bij bedrijven te zijn toegenomen. Meerdere bedrijven geven aan op zoek te zijn naar alternatieven of hebben die al in gebruik genomen.
Conclusie en verder
De inventarisaties en de pilot toezicht hebben ons een eerste inzicht gegeven in het gebruik van ZZS in onze regio. De komende jaren blijft de focus ook liggen op het delen van kennis en ervaringen over ZZS, zowel met de bedrijven als met onze gemeenten. Ook is meer onderzoek nodig. Bijvoorbeeld een inventarisatie naar de hoeveelheid toegepaste ZZS en de emissies van bedrijven in onze regio. Door onze database te blijven uitbreiden en verdiepen kunnen we onze gemeenten gerichter helpen bij de specifieke ZZS-vraagstukken.