De luchtkwaliteit in Nederland is nu een stuk beter dan 30 jaar geleden. Dat komt onder andere omdat auto’s schoner zijn geworden en fabrieken minder luchtvervuiling uitstoten. Maar we zien dat de luchtkwaliteit de laatste jaren niet zo snel meer verbetert. Dat verwachten we ook voor de komende jaren. Belangrijke veroorzakers van luchtvervuiling zijn verkeer (o.a. auto’s, vrachtauto’s, brommers, schepen en vliegtuigen), industrie, agrarische bedrijven en houtkachels.
Gezondheidseffecten
We ademen allemaal elke dag nog vervuilde lucht in. Daardoor ontstaan longklachten, hart- en vaatziekten en kanker en overlijden mensen vroegtijdig. Vooral kinderen, ouderen en mensen die al ziek zijn, lopen extra risico op gezondheidsklachten. Mensen met bijvoorbeeld astma, bronchitis, COPD of een hart- en vaatziekte kunnen méér last krijgen van hun ziekte, met als gevolg meer medicijngebruik en ziekenhuisopnames.
Luchtvervuiling bestaat uit een complex mengsel van verschillende stoffen, met verschillende groottes en chemische eigenschappen. Hoe kleiner de stof, hoe dieper het in de longen kan doordringen. De kleinste deeltjes (ultrafijnstof) kunnen doordringen tot onze bloedbaan en daarmee ook de rest van ons lichaam bereiken.
Schommelingen van dag tot dag
De luchtvervuiling varieert van dag tot dag. Het weer heeft hierop een grote invloed. Als het waait en regent, wordt de lucht schoner. Is het langere tijd droog en windstil weer, of is er veel UV-straling, dan wordt de lucht viezer. Dat kan leiden tot smog. Ook de windrichting is van belang: wind uit het oosten en zuiden brengt luchtverontreiniging vanuit onze buurlanden, terwijl wind vanuit het noorden en westen relatief schone zeelucht brengt.
Daarnaast varieert de uitstoot van lokale bronnen van dag tot dag en van uur tot uur. Denk aan wegverkeer, wat lokaal vooral tijdens de spitstijd voor extra luchtverontreiniging zorgt.
Hoesten, benauwdheid, medicijngebruik, zieken-huisopnames en overlijdens volgen deze schommelingen in luchtverontreiniging: dit treedt méér op tijdens piekblootstelling en vooral bij mensen die daarvoor extra gevoelig zijn. Maar ook langdurige blootstelling aan (iets) verhoogde concentraties leidt tot extra gezondheidsrisico. Dat geldt voor alle mensen.
Luchtverontreiniging en Covid-19
Slaat het coronavirus harder toe in gebieden die te maken hebben met veel luchtvervuiling? Dat weten we nog niet. Mogelijk hebben mensen die in een gebied wonen met veel luchtvervuiling meer kans op ernstige klachten door corona. Hun longen hebben het immers al wat zwaarder. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) gaat samen met partners onderzoeken of de luchtkwaliteit van invloed is op het verloop en de ernst van COVID-19 in Nederland. Voor meer informatie Luchtkwaliteit en COVID-19 | RIVM.
Wat kunnen we hieraan doen?
Natuurlijk is het verminderen van uitstoot van luchtverontreiniging het allerbelangrijkste. Zowel burgers, beleidsmakers als bedrijfsleven zijn daarvoor aan zet. Daarnaast wordt het risico op gezondheidsklachten kleiner door afstand te houden: liever niet langs een drukke weg fietsen en wandelen, woningen bouwen op afstand van fabrieken en drukke wegen, enzovoorts.
Lees op de website van de GGD wat inwoners zelf kunnen doen om minder luchtvervuiling in te ademen en te veroorzaken. Op de website van Brabantscan vind je inspiratie, informatie en data voor beleidsmakers.