Nu er steeds meer behoefte is aan duurzame energie, neemt de vraag naar bodemenergie toe. Vooral gesloten bodemenergiesystemen (GBES) nemen een vlucht. In de regio Zuidoost-Brabant zijn er inmiddels zo’n 4500, en dit jaar alleen kwamen al zo’n 400 meldingen voor nieuwe GBES binnen. Harold Roeleven, adviseur bij de teams grondwater en ontgrondingen van de ODZOB, verwerkt deze meldingen voor 16 gemeenten in de regio.
Harold Roeleven
Adviseur grondwater en ontgrondingen
"Omdat er steeds meer systemen bijkomen, moeten we een zorgvuldige afweging maken om het grondwater en de natuur te beschermen.
We zijn nu bezig met een kaart waar je in een oogopslag kunt zien waar GBES in onze regio zijn, hoe ze op elkaar inwerken en wat je wel of niet mag. Dat laatste verschilt namelijk per locatie.”
Verplicht melden
Een gesloten bodemenergiesysteem is een installatie die vloeistof door gesloten leidingen door de bodem leidt om warmte of koude aan de bodem te onttrekken. Deze warmte of koude wordt vervolgens gebruikt voor de verwarming of koeling van ruimten in bouwwerken. Sinds 2013 is het verplicht zo’n gesloten systeem bij de gemeente te melden. Provincies hebben bodemenergiesystemen verboden in waterwingebieden en grondwaterbeschermingsgebieden en regels gesteld bij boringsvrije zones. Daarnaast verschilt het per locatie hoe diep je mag boren.
Harold: “Bij de aanvraag kijken we verder onder andere naar mogelijke bodemverontreiniging, het verwachte rendement van het systeem, of er andere systemen in de buurt liggen en archeologische aspecten.” Veel om rekening mee te houden dus en dat wordt alsmaar ingewikkelder, omdat er in rap tempo systemen bij komen. Harold: “Als systemen (te) dicht bij elkaar liggen, kunnen ze elkaar beïnvloeden en wordt het rendement minder. Dat moeten we zien te voorkomen.”
Omgevingsverordening van kracht
Op 1 januari treedt de Omgevingswet in werking. Dan wordt het plaatsen van een GBES een milieubelastende activiteit. Het controleren van de ingediende meldingen, het toezicht en de handhaving op de boringen, de gebruikte circulatievloeistoffen en de bovengrondse aanleg worden dan een basistaak. Tegelijkertijd gaat ook de Omgevingsverordening van de provincie in, waarbij maximale boordieptes gaan gelden. Dat verschilt per locatie. Zo kan het dus zijn dat je op de ene plek binnen een gemeente maar 19 meter mag boren, terwijl je in een dorp verderop binnen diezelfde gemeente tot 88 meter mag boren. De al eerder genoemde kaart kan helpen om dit soort situaties snel in te schatten.
Harold: “We zijn nu aan het kijken hoe we al deze gegevens in kunnen laden, zodat het voor iedereen duidelijk is waar al iets ligt, en waar problemen zouden kunnen ontstaan. Dit helpt ook bij het plannen van nieuwe projecten of bij nieuwbouwplannen. Het is altijd handig om al in een vroeg stadium afwegingen te (kunnen) maken of GBES de meest optimale oplossing is. Soms kan een open bodemenergiesysteem (OBES) of een luchtwarmtepomp een betere oplossing zijn. Daar wil je als planontwikkelaar niet pas achteraf achter komen.”
Kaart Bodemenergie - Warmtebronnenregister Noord-Brabant, dec. 2022
Bijeenkomst rol van bodemenergie 28 september
Op 28 september vond 's middags een bijeenkomst gepland, waar Harold meer heeft verteld over de rol van bodemenergie in de warmtetransitie. Voor welke wijken is bodemenergie geschikt en waar zet je andere energiebronnen in? Ook zijn de overzichtskaart aan bod gekomen.
Meer informatie: Harold Roeleven, h.roeleven@odzob.nl.
Op de hoogte blijven over onze bijdrage aan de leefomgeving?
Meld je aan voor onze digitale ODZOB-nieuwsbrief.